Letterlijke tekst van de persconferentie over de kabinetsformatie die informateur Letschert op 10 december 2025 heeft gegeven. Bekijk de persconferentie via YouTube.
LETSCHERT
Goedenavond, ik kwam een aantal van u al op de gang tegen. Gisteren openden de koppen ‘wie is die vrouw?’ Nou hier sta ik dan. Vandaag heb ik namelijk formeel de opdracht van de Tweede Kamer gekregen om op basis van het advies van mijn voorganger, die net onderweg naar Leeuwarden is, hij zei met de chauffeur die eerst naar Maastricht moest, en heb ik de volgende opdracht gekregen. De fracties van D66, VVD en CDA mede op basis van de op 2 december gepresenteerde agenda een akkoord voor te laten bereiden waarop een stabiel kabinet kan worden geformeerd. Daarnaast ook in de aankomende periode overleg te voeren met de andere fracties gericht op samenwerking in de Eerste en de Tweede Kamer in de vorm van oftewel deelafspraken ofwel deelname aan een meerderheidskabinet. En laat ik vooropstellen dat ik niet helemaal verwacht had dat ik dat verzoek zou krijgen. Afgelopen zondag werd ik gebeld in de avond. Ik deed net niet tegen de vangrail aan, want dit is nou net zo’n vraag waarvan je niet had gedacht dat die zou komen, in ieder geval, ik niet. En ik denk u allen niet, want meestal staan hier door de wol geverfde politici. En ik was dan ook tot dit weekend met hele andere zaken bezig. Maar ik ben uiteraard zeer vereerd met deze opdracht. Eervol en tegelijkertijd ook lastig, dat hoef ik u niet te vertellen. En dat was ook vandaag in het debat heel goed te zien. Maar ik heb het gevoel dat het kan. En die analyse die deel ik ook met de vorige informateur, met Sybrand Buma. En in deze fase van deze toch wel ingewikkelde kabinetsformatie draait het om de vraag, onder andere, wie met wie? En welke vorm van samenwerking is er daarbij mogelijk? En daarbij zijn voor mij ook de onderlinge relaties en de samenwerking belangrijk, naast uiteraard de inhoud. Het wat en het hoe, kijkend naar de grote problemen die ook vandaag weer in het debat naar voren kwamen, die dringend om een oplossing vragen. En die inhoud hoort dan ook voorop te staan. Dat is de grote uitdaging voor de komende weken. En er is al het nodige voorwerk gedaan door de fractievoorzitters Jetten en Bontenbal. Ze hebben een inhoudelijke agenda opgesteld met vijf grote beleidsthema’s. En dat moet nu verder worden uitgewerkt tot een breed akkoord dat door de drie partijen D66, CDA en VVD wordt gesteund. En het is belangrijk omdat ook in deze volgende fase niet in afzondering te doen. En zoals informateur Buma al gezegd had, het is een bijdrage zowel ook van de uitvoerende en de maatschappelijke organisaties is daarbij van groot belang. En die zullen wij ook de komende periode weer gaan ontmoeten. En uiteraard is het essentieel om in overleg te blijven met de andere fracties in de Tweede en de Eerste Kamer. Want het verwerven van die bredere steun is essentieel om deze samenwerking tot een succes te maken. En dat kan in de vorm van afspraken op deelonderwerpen, maar misschien ook wel door deelname aan een meerderheidskabinet. Maar nogmaals, nu staat de inhoud voorop. Daar ga ik hard mee aan de slag, samen met de drie fractievoorzitters en hun secondanten. Hoe ga ik daarbij te werk? Ja, u zult dadelijk daar heel veel vragen over gaan stellen, maar ik ben net geïnstalleerd en morgen ga ik keihard aan de slag. Dus ik ga me inlezen. Er liggen volgens mij al zo’n pakket aan documenten, adviezen, verslagen, rapporten die ik tot mij wil nemen. En ik wil ook heel graag worden bijgepraat door mijn voorganger, die ik vanmiddag niet kon bellen, want toen zat hij in de Kamer. Dus die zal ik ook voor dit weekend gaan treffen. En daarna uiteraard snel aan de slag. En dat betekent dat ik ook deze week al werkafspraken ga maken met de fractievoorzitters. En het is mijn streven ook om hen en de secondanten regelmatig bijeen te laten komen. En ik zal ze ook vragen om hun agenda’s daar zoveel mogelijk voor vrij te maken. We zullen de gesprekken deels hier in het gebouw doen. Maar we zullen ook af en toe kiezen voor sessies op andere locaties. Het is een prachtig gebouw, heb vandaag gezien, maar het is ook wel eens fijn om misschien een keer naar een andere locatie te gaan. Misschien ook eens fijn voor u, dan kunt u misschien ergens een keer buiten met elkaar wachten tot wij naar buiten gaan in plaats van alleen maar in deze ruimte. En de ervaring leert ook dat verandering van omgeving soms ook net dat duwtjes in de goeie richting kan geven. Dus als dat nodig is, zullen we dat ook zeker niet laten. Wat is dan het tijdspad? Voor de kerst? Nee. We hebben tot eind januari. Ik denk dat heel veel mensen het fijn zouden vinden voor de kerst, maar wij hebben ons de tijd gekregen vanuit de Tweede Kamer tot eind januari. Dat is ook een ambitieus tijdspad. We willen ook toch wel wat kerstreces tussendoor. Fractievoorzitters en hun secondanten zijn sinds de campagnetijd continu aan de slag, alle avonden, alle weekenden. Het is ook goed om in die periode met de feestdagen, inclusief alle medewerkers daar omheen, wat rust te nemen, zoveel mogelijk nu voor de kerst te gaan doen, maar daarna dan ook fris door die periode van reces even afstand te nemen. Ik ga in ieder geval voortvarend aan de slag. Een spannende tijd, ook voor mij als niet bekende politica. Ik ga u vast heel veel treffen. Dat verwacht ik zo. En ik kijk er heel erg naar uit. En ik ben uiteraard open voor vragen van u.
BREMER (RTL)
U heeft geen ervaring in de landelijke politiek, u zei het net al. Is dat een voordeel of een nadeel?
LETSCHERT
Ja, dat gaan we op het einde misschien kunnen beoordelen. Ik denk op dit moment een voordeel. Dat is ook de reden waarom ze bij mij uitkwamen. Dus ik ga ervan uit nu een voordeel. Ik heb wat afstand van die Haagse politiek. Ik heb wat in de lokale politiek gedaan, dat is natuurlijk heel anders. Andere problematiek, maar ook wel met veel partijen geprobeerd tot een coalitie te komen in het Maastrichtse. Maar ik denk dat dat een voordeel kan zijn.
BREMER
Soms is het juist ook handig als je de spelletjes een beetje herkent. Denkt u dat u dat gaat lukken?
LETSCHERT
Ja, ik denk het eigenlijk wel. En zo niet, dan ga ik daar heel gauw achter komen. Ook dat is natuurlijk een gegeven. Ik volg natuurlijk wel ook de politiek. Ik ben vanuit mijn huidige rol de afgelopen tien jaar natuurlijk ook iemand die volgt wat er in Den Haag gebeurt. Ik heb op verschillende ministeries mooie opdrachten mogen doen, eigenlijk in drie ministeries van Buitenlandse Zaken, Justitie, Onderwijs, Economische Zaken. Dus dan krijg je echt wel het een en ander mee over hoe dat spel, noemt u het, zo zou ik het misschien zelf dan misschien niet noemen. En dat geeft toch al een inkijkje in die dynamiek. Maar ik zal niet hier verklaren dat ik in de schoenen kan staan op dat gebied van mijn voorganger. Maar ik breng weer andere kwaliteiten en ga op mijn manier deze derde ronde in dit proces aan.
BREMER
Heeft u nog even overwogen om het niet te doen, toen ze u belde?
LETSCHERT
Ja, ja. Want, nogmaals, het was niet een vraag waarvan ik nou dacht, die ga ik krijgen. Dus ik had er ook van tevoren niet over gedacht. Ik heb natuurlijk een volle baan in Maastricht. Ik had andere plannen voor deze kerstperiode. Dus ja, zowel privé als zakelijk ga je dan wel met een aantal mensen in je naaste omgeving aan de praat, van wat gaat dit betekenen? En ook wel van, dit is een prachtige opdracht, maar ook een hele complexe.
BREMER
U heeft natuurlijk ook gekeken de afgelopen tijd, dat iedereen nog niet heel erg bereid was om te bewegen.
LETSCHERT
Ja, uiteraard. En nu aan mij om die volgende fase in te gaan.
BREMER
Ja, de heer Buma die zei net in het debat, zei hij het wel mooi. Hij zei, ik kan dieren naar de waterbak brengen, maar ik kan ze niet dwingen te drinken. Gaat u dat wel lukken?
LETSCHERT
Mooie uitspraak ook, ook over geven en nemen. En ik denk dat ik op een aantal van zijn uitspraken doorga.
BREMER
Maar kunt u ze wel dwingen te drinken?
LETSCHERT
Nou, ik kan niemand dwingen tot drinken. Ik denk wel dat ik ga proberen op mijn manier opnieuw de gesprekken aan te gaan. En dan gaan we kijken waar we uitkomen.
BREMER
En gaat u dan voor een minderheidskabinet, die drie partijen die er nu zijn, of toch voor een meerderheidskabinet?
LETSCHERT
Vooralsnog ga ik nog even hier, vanuit deze positie hier vanavond beginnen. Nergens voor, ik ga morgen, zoals ik net zei, aan de start. En stap voor stap gaan wij die komende periode in.
BREMER
En nog een laatste vraag. Heeft u nog even gekeken naar wat voor appjes u de afgelopen tijd gestuurd heeft?
LETSCHERT
Ja.
BREMER
En zat er nog iets tussen wat u wilt delen?
LETSCHERT
Nee. Ook niet hoef te delen.
BREMER
U bent heel keurig?
LETSCHERT
Nou ja, kijk. Dat zou- ik denk wel dat ik keurig ben.
BREMER
Misschien niet getwitterd nog?
LETSCHERT
Ja, ook in het verleden. Al heel lang niet meer, want ik ben op een gegeven moment van X afgegaan.
VRAAG (NOS)
Ja, u heeft natuurlijk ervaring wel in het lokale, u heeft in Maastricht geformeerd. Welke les neemt u daaruit mee, in deze formatie?
LETSCHERT
Lessen die allereerst zitten op ook wel de onderlinge relaties met elkaar goed begrijpen. Ook van waar zit bij de één, waar zitten de drijfveren, waar zitten de grenzen, waar zitten de irritaties. Dat was ook een hele grote groep aan partijen waar ik mee aan de praat mocht. Dus daar ook veel tijd in investeren en uiteindelijk ook snel die inhoud in en met elkaar dat proces aangaan. En dat is daar gelukt. Ga ik nu opnieuw proberen.
VRAAG
En wat schat u in als u nu denkt aan de klus die voor u ligt? Is het dan de helft inhoud, de helft relaties? Of ligt die verhouding heel anders?
LETSCHERT
Ik denk dat dat wel goed geschetst is.
VRAAG
En dat betekent ook in de tijd. Gaat dan eerst de inhoud, dan de relaties?
LETSCHERT
Dat gaat hand in hand de hele tijd. Dus niet van, morgen doen we even relatie en dan doen we, het is echt hand in hand. Ik geloof in je werk, in alles wat je doet. Gaat het over inhoud en relatie. En dat geldt, dat lijkt me in Den Haag net zo goed belangrijk.
VRAAG
En u zat afgelopen tijd ook in het comité van aanbeveling, meen ik, van Voor Ons Nederland. Wat zegt dat over hoe u kijkt naar welke partijen allemaal met elkaar kunnen praten?
LETSCHERT
Nou eigenlijk helemaal niks, want ik sta hier als informateur. En dat betekent dat ik ook een neutrale rol heb en ook die rol op die manier ga vervullen.
VRAAG
En u heeft natuurlijk wel gezien wat er de afgelopen tijd is gebeurd. U gaat zich daar verder in verdiepen. Maar denkt u dat er nog alle kanten op kan als het gaat om bijvoorbeeld allemaal deelakkoorden met verschillende partijen? Is dat echt een reële uitkomst?
LETSCHERT
Ik ga morgen met de drie fractievoorzitters voor de eerste keer om de tafel. En ga ik het gesprek met hen daarover hebben.
VRAAG
En als u alvast een boodschap mag geven aan die partijen die nu misschien ook nadenken over dat eerste gesprek met u. Is er dan iets waarvan u zegt, nou ik hoop dat ze daar alvast aan gaan denken voor die komende periode?
LETSCHERT
Nee, ik hoop dat ze vooral op bezoek komen.
VRAAG
U zei, ik was verrast toen ik werd gebeld. U volgde de politiek wel. Wat vindt u op dit moment van politiek Den Haag eigenlijk? Bent u verrast? Vindt u het te hard of iets anders?
LETSCHERT
Ja, daar heb ik op dit moment ook geen uitspraak over. Kijk, ik stap nou in dit proces met… Oh, daar gaat mijn blaadje. Dat gebeurde laatst ook met iemand hier. Ik ben niet de enige, hè? Ze vallen allemaal. Ja, het is een krap tafeltje. Het is een beetje smal. Nee, ik begin nu in deze rol. Ik denk dat het ook niet aan mij is nu om daar commentaar op te geven. Ik heb enorme bewondering en respect voor alle Kamerleden en politici die dag in dag uit klaarstaan voor dit land. Van welke ideologie of partijpolitieke standpunten ze ook komen, ga er maar aan staan om dat elke dag weer te doen. Zeker ook gezien de druk die er zit met campagnes en nu weer dit formatieproces. Dat is hoe ik nu kijk naar de Haagse politiek.
VRAAG
Toen werd u dit weekend gebeld, toen moest u er even over nadenken. En toen dacht u, ik kan deze formatie verder brengen. Waarom, denkt u dat?
LETSCHERT
Ja, daar hebben we natuurlijk met wat mensen over gepraat, van: waarom zouden ze nou bij mij komen? Dat heeft u zelf misschien ook om u heen wat proberen op te halen. Ik geloof dat wat ik in de afgelopen periode heb gedaan in meerdere rollen, is die combinatie van scherp zijn op de inhoud maar toch ook echt wel investeren in die relatie. En dat ga ik proberen.
VRAAG
En is dat dan ook de methode-Letschert die we dan gaan zien?
LETSCHERT
Dat denk ik wel.
VRAAG
Uw voorganger, informateur Buma, of de nu net afgetreden informateur Buma die zei, de volgende fase moet wel toewerken naar een finaal akkoord. Is dat ook uw inzet dat u eind januari een totaalakkoord en dus een nieuw kabinet zou kunnen gaan presteren?
LETSCHERT
Dat is wel de inzet.
VRAAG
Hoe groot schat u zelf die kans in?
LETSCHERT
Mag ik echt morgen even beginnen?
VRAAG
Zeker.
LETSCHERT
Het is echt serieus. Ik ga op zondag, een paar dagen even Maastricht goed proberen achter te laten. En nu sta ik hier. Meteen een hartstikke fijne persconferentie, maar ik ga het hele team nog moeten ontmoeten morgen. Ik ben vanmorgen in een auto gestapt met mijn koffer. En het is echt te vroeg. Het is echt te vroeg. Ik wil daar heel graag later antwoorden op geven. Maar dan heb ik ook antwoorden die gebaseerd zijn op inhoud en ervaring. En nu zou het allemaal voor mij niet onderbouwd zijn.
VRAAG
U heeft bij het demissionaire huidige kabinet gezegd dat u grote zorgen heeft over de bezuiniging op onderwijs en hoe daarmee wordt omgegaan. Gaat u daar dan ook meer focus op leggen om dat te herstellen?
LETSCHERT
Nee, want daarvoor zit ik niet in deze rol.
VRAAG
Maar u kunt het natuurlijk wel meenemen. U kunt het meer onder aandacht brengen.
LETSCHERT
Ja, maar ik zit hier echt als informateur om dit proces te begeleiden. Ik zit hier niet om het regeerakkoord te gaan invullen. Dat is aan de politieke partijen. Ik begeleid en zij zijn voor de inhoud.
VRAAG
U zei, tot slot, dat het vaak gaat tussen persoonlijke verhoudingen en inhoud. Verwacht u dat u misschien wel aan het begin meer tijd kwijt bent met wat oud zeer tussen partijen die dat misschien eerst moeten worden uitgesproken?
LETSCHERT
Dat ga ik morgen horen.
VRAAG
Nog even over uw rol bij Voor Ons Nederland. Ik las op de website dat er een voorkeur was voor een milde meerderheidsvariant. Ik hoorde u een paar keer meerderheidsvariant zeggen. Heeft u een voorkeur voor een meerderheidskabinet?
LETSCHERT
Op dit moment heb ik geen… Nee, in mijn rol nu wil ik me daar echt niet over uitspreken.
VRAAG
En dat is een andere rol. U bent wel betrokken bij die organisatie. Heeft u nog dingen op een podium geroepen waar u spijt van heeft?
LETSCHERT
In de afgelopen tijd of verder in het verleden?
VRAAG
De afgelopen tijd? En misschien ook verder in het verleden? Ik weet het niet.
LETSCHERT
Ja, kijk, je hebt altijd wel eens dingen, ook toen ik nog niet een publieke functie had. Het is natuurlijk heel anders, mijn rol de afgelopen tien jaar als voorzitter van een instelling in het publieke domein, hoger onderwijs, en daarvoor mijn rol als wetenschapper, en daar heb je vast wel eens wat onbezonnen dingen ergens achtergelaten. Wat ik u kan beloven en de mensen in het land, is dat ik naar eer en geweten in een neutrale rol, deze klus aanga. En er zal vast iets gevonden worden door iemand en dan zal ik daar een reactie op kunnen geven, maar ik verwacht het niet.
VRAAG
Past JA21 ook in zo’n milde meerderheidsvariant?
LETSCHERT
Iedereen ga ik niet vanuit mijn rol als informateur mee praten.
VRAAG
En u zei ‘de inhoud voorop’ net. Betekent dat dat u met de VVD het eerst over de inhoud gaat hebben of wordt er eerst besproken over wie er eigenlijk aan tafel nog bij schuift?
LETSCHERT
Ik ga morgen het allemaal meemaken. Jullie zijn echt een dag te vroeg.
VRAAG
De heer Buma adviseerde u zojuist in het debat ook om in uw vroeg stadium al met andere fracties te spreken. Bent u van plan dat op die manier aan te pakken?
LETSCHERT
Ja.
VRAAG
En wat hoopt u daarmee te bereiken?
LETSCHERT
Dat ga ik ook nu nog niet met u bespreken. Ik denk dat het echt nogmaals belangrijk is dat ik die tas die nou bij mij daar klaar staat dus mee naar mijn hotelkamer neem. En daar eerst daar goed in gaan lezen. Morgen de eerste gesprekken. En dan later krijgt u van mij indien dan mogelijk daar reacties op.
VRAAG
Toch nog dan even over die relaties, ik noemde het zelf net ‘relatietherapie’, het is namelijk zo dat u net waarschijnlijk gezien best een aantal fracties deze fase van de formatie niet steunen met die motie. En die fracties zijn toch ook belangrijk voor steun straks. Als we het hebben over die ‘relatietherapie’, hoe wil u dat aanvliegen?
LETSCHERT
Dat is niet mijn woord, hè?
VRAAG
Nee, dit is mijn eigen… Zeker.
LETSCHERT
Oké, gelukkig. Ja, ik ga alle fracties vragen om op gesprek te komen. En ik heb ook in het debat vandaag begrepen dat ook de fracties langs zullen gaan komen.
VRAAG
Dus ook alle kleine fracties, u wil iedereen los weer spreken?
LETSCHERT
Ik ga echt morgen eerst nogmaals met het team en met de drie fractievoorzitters in gesprek. En dan later zullen wij de verdere aanpak met u delen.
VRAAG
Ja, nog even voor mijn duidelijkheid: gaat u alle fracties langs weer of is dat nog niet duidelijk?
LETSCHERT
Ja, ik verwacht dat wel.
VRAAG
En waarom?
LETSCHERT
Omdat dat belangrijk is, ook in het proces van het breed draagvlak krijgen voor de gesprekken die we op de inhoud gaan hebben. Dat is de afgelopen periode voor een deel gebeurd. Er zijn nog andere thema’s die aan bod gaan komen. Ook daar is het belangrijk voor om bij alle fracties te horen hoe men daarnaar kijkt.
VRAAG
Ook als er al snel toch een meerderheidsvariant gevonden zou worden?
LETSCHERT
U heeft volgens mij allemaal een glazen bol. Ik heb hem niet. Ik ga morgen beginnen en dan gaan we verder.
VRAAG
De afgelopen fase stond u voor een groot deel in het teken van allerlei blokkades die eerder vaster werden dan dat ze wat genuanceerder werden in de loop der tijd. Beschouwt u dat als vaste gegevens, vaststaande feiten? Of gaat u daar weer opnieuw naar kijken wat er toch mogelijk is?
LETSCHERT
Ik ga er open in met het advies van zowel de verkenner als nu mijn voorganger in de tas. Nogmaals, morgen beginnen de eerste ronde gesprekken. En van daaruit ga ik verder.
VRAAG
Oké, u…
LETSCHERT
Het wordt saai, ik ga een beetje herhalen, maar…
VRAAG
Er zijn ook ongeveer 50 deskundigen langsgekomen. Ik begrijp dat u die ook opnieuw weer wilt uitnodigen. Die zijn natuurlijk al langs geweest bij D66 en CDA. Komen ze dan alleen voor Dilan Yeşilgöz?
LETSCHERT
Ik weet niet of gezegd is dat iedereen weer opnieuw moet gaan langskomen. Morgen gaan wij, nogmaals, opnieuw kijken naar de verschillende thema’s, de manier waarop wij ook de andere maatschappelijk middenveld, andere betrokkenen, jongeren horen we vandaag in het debat, hoe we die gaan betrekken. En na morgen zullen wij daar meer inhoud aan kunnen geven aan dat plan van aanpak.
VRAAG
Ten slotte, ik las ook in het onderwijsveld positieve reacties. Is het goed nieuws voor het onderwijs dat u informateur bent?
LETSCHERT
Ik sta hier niet voor het onderwijs. Ik sta hier voor in de opdracht van de Tweede Kamer. En dat is mijn rol.
VRAAG
Ja, ik wil u vragen, we kennen jullie nog niet zo goed. Vindt u dit een leuke opdracht?
LETSCHERT
Ik denk het wel. Jawel. Ik vind het spannend uiteraard. Dat vroeg net ook iemand nog ergens op de gang. Omdat ik niet die door de wol-geverfde politica ben. Maar ik vind het ook een eervolle opdracht. En ik heb er, nadat ik de afgelopen dagen daar ook over na heb kunnen denken, ook heel veel zin in.
VRAAG
En wat is nou kenmerkend? Ik heb een verhaal met u gelezen, geloof ik, in het SER-bulletin, wat is uw werkwijze? Hoe zou u die willen karakteriseren?
LETSCHERT
Scherp op de inhoud, niet op de persoon. En warm op de relatie.
VRAAG
Nou, dan over die inhoud: u bent ook krantenlezer, dus u hebt het de afgelopen maanden natuurlijk intensief gevolgd. Wat vindt u nou de twee dossiers waarvan u denkt, daar moet ik als eerste nu morgen op gaan studeren?
LETSCHERT
Dat ga ik u dan toch ook niet vanavond vertellen?
VRAAG
Nou, die weet u toch wel. U hebt het toch wel gezien.
LETSCHERT
Maar moet ook iets voor de dagen vanavond achterlaten.
VRAAG
Ja, maar om een beetje te helpen: de overheidsfinanciën, migratie. Zijn dat dossiers waar u zich echt meteen op gaat storten?
LETSCHERT
Ik ga u echt geen antwoord geven, meneer. Ik vind het spijtig voor u. Maar nogmaals, we gaan morgen met elkaar naar die agenda van de komende periode kijken. Daar liggen vijf prachtige thema’s uitgewerkt, er liggen, of prachtige thema’s, hele complexe, moeilijke thema’s. Er zijn nog meer thema’s waarnaar gekeken moet worden. Dat gaan we morgen met elkaar in de eerste ronde bespreken.
VRAAG
Dan gaan we het snel van u horen.
VRAAG
U heeft vandaag de voorzitter van de Tweede Kamer ontmoet, zojuist. Heeft u al de fractievoorzitters Dilan Yeşilgöz en Henri Bontenbal ontmoet?
LETSCHERT
Nee, morgen.
VRAAG
Dus heeft u ook nog niet telefonisch gesproken?
LETSCHERT
We hebben wel contact gehad, maar niet in levende lijven.
VRAAG
En u had het net over een blik van buiten. Wat is die blik van buiten?
LETSCHERT
Ik denk op heel veel dingen toch wat verwondering. Al is het maar in, u noemt het ‘het spel’, maar ook de manier van werken, de processen, daar zal ik heel snel bij moeten leren in de komende dagen. En de manier van vragen stellen die ik doe, kan wellicht leiden tot nieuwe inzichten. Want ik zit niet ergens in, ik zeg niet dat mensen vastgeroest zijn als ze lang in Den Haag zijn. Maar ik heb dat in ieder geval niet.
VRAAG
Ja, dus juist het feit dat u ze niet kent, dat geeft ook een voordeel, zegt u. En dat u niet weet hoe de hazen lopen.
LETSCHERT
Maar dat gaan we zien mensen, dat gaan we zien. Maar ik ga ervan uit dat dat een voordeel gaat zijn.
VRAAG
En in uw opdracht staat dat u een stabiel kabinet neer moet zetten. Wat is dat stabiele kabinet volgens u?
LETSCHERT
Ja, daar ga ik ook nu vanavond geen antwoord op geven. Ik ga het goed leren. Het staat niet eens op mijn briefje.
VRAAG
Maar wat is stabiliteit dan volgens u? Laten we het wat algemener trekken.
LETSCHERT
Nou, een kabinet dat vier jaar gaat kunnen blijven zitten, dat is misschien fijn.
VRAAG
Dat is het streven?
LETSCHERT
Dat zou altijd het streven moeten zijn.
VRAAG
Nog even over het inhoudelijk voorwerk en dan hebben we het natuurlijk over het stuk van D66 en CDA. Hoe beschouwt u dat? Is dat een basisstuk waarop u verder gaat borduren? Hoe gaat u daarmee om?
LETSCHERT
Dat is een stuk wat er nu ligt, waar wij ook morgen nu dan met z’n vieren het gesprek over gaan voeren, dus ook met mevrouw Yeşilgöz dus mee aan tafel.
VRAAG
Maar ik bedoel: gaat u daar, zegt u nou dit is de basis waarop we beginnen te spreken of gaan we helemaal opnieuw beginnen bij wijze van spreken en dan af en toe zeggen D66 en CDA ‘oh maar daar hebben we dit al over afgesproken’.
LETSCHERT
Ik geloof dat u echt mij de kans moet geven morgen om met de fractievoorzitter het gesprek aan te gaan. Dat ga ik morgen doen. Ja en daarna hoort u van ons. Saai he.
VRAAG
De deadline is 30 januari. Hoe denkt u die datum te kunnen gaan halen? Want het lijkt me nogal een klus.
LETSCHERT
Ik heb al gezien hoeveel mensen keihard werken. Dat is hier een gebruik. Dat ga ik zelf ook doen. Dat is onze deadline en ik denk dat dat goed is ook, dat er druk op zit en dat we met elkaar in die periode die ook met een deadline eraan komt, dat we daar naartoe werken.
VRAAG
Gaat u dan ook werken met bijvoorbeeld tussen deadlines? Eerste week januari willen we onderwerp X, Y, Z.
LETSCHERT
Ik ben echt net met een auto hieronder in het gebouw achtergelaten. Ja, ik ben wel naar boven gebracht. Ik ga echt net beginnen. U wil van alles weten waar ik ook nogmaals met het team wat om ons heen werkt, met de fractievoorzitters ook het gesprek over wil hebben. Ik zou het ook een verkeerde aanpak vinden als ik hier nu ga zeggen en ik ga dit en zus en zo, terwijl ik echt net hier binnenkom, handtekening heb gezet en aan de slag wil. Ik vind het heel leuk jullie te ontmoeten want dat gaan we denk ik meer doen de komende tijd, maar gun me wat tijd om ook echt te kunnen beginnen.
VRAAG
In dat geval, u zei ik ga morgen nog even met meneer Buma bellen, wat is het eerste wat u hem gaat vragen?
LETSCHERT
Hoe de koffie smaakt hier. Er zit heel veel hier binnen namelijk, heb ik begrepen.
VRAAG
Maar inhoudelijk met betrekking tot het proces. Wat zijn de tips en tricks die u van hem nodig heeft?
LETSCHERT
Maar denkt u nou dat ik dat nu hier ga zeggen en niet eerst met hem ga bespreken, dat ga ik echt niet doen. Ik ga heel veel adviezen aan hem vragen, absoluut. Het is natuurlijk iemand die zoveel ervaring heeft. Ik had in mijn aantekening een boekje tijdens het debat hier naartoe, er stond er ergens zo’n Bumeriaanse uitspraak, heb ik het genoemd, dat ik dacht ja dat kenmerkt hem, heel leerzaam voor mij. En er zijn denk ik duizend vragen die de komende periode gaan komen die ik aan hem zou willen kunnen stellen gezien zijn ervaring. Maar ik kan er nou niet één bedenken waarvan ik zeg: ‘die ga ik nou ook meteen met heel Nederland delen’.